Tại sao camera an ninh của bạn có thể đang bị cả thế giới theo dõi?
Trong kỷ nguyên vạn vật kết nối (IoT), những thiết bị thông minh như camera an ninh, TV, tủ lạnh, hay thậm chí là bóng đèn đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều gia đình. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng đi kèm với những rủi ro bảo mật IoT tiềm ẩn mà không phải ai cũng nhận thức được. Nguy cơ lớn nhất chính là việc những thiết bị riêng tư này có thể bị truy cập trái phép, biến chính ngôi nhà của bạn thành một sân khấu mở cho cả thế giới.
Lỗ hổng chết người từ mật khẩu mặc định
Hầu hết các nhà sản xuất đều đặt một mật khẩu mặc định (ví dụ: admin/admin, admin/123456) cho các thiết bị của họ để tiện cho việc cài đặt ban đầu. Vấn đề là, hàng triệu người dùng quên hoặc không biết cách thay đổi chúng. Đây chính là cánh cửa mời gọi tin tặc. Chúng sử dụng các công cụ tự động để quét hàng loạt dải IP trên Internet, thử các cặp tên đăng nhập/mật khẩu mặc định phổ biến và dễ dàng chiếm quyền kiểm soát thiết bị của bạn.
Shodan IoT Search: Công cụ phơi bày hàng triệu thiết bị không bảo mật
Không cần phải là một hacker chuyên nghiệp, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng các công cụ tìm kiếm chuyên dụng như Shodan để tìm kiếm các thiết bị IoT đang mở trên Internet. Shodan được mệnh danh là “Google của tin tặc”, nó liên tục quét và lập chỉ mục cho các máy chủ, camera IP, router, và vô số thiết bị khác không được bảo vệ. Chỉ với vài từ khóa tìm kiếm, người ta có thể tìm thấy hàng ngàn luồng video trực tiếp từ camera an ninh của các gia đình, cửa hàng, văn phòng trên toàn thế giới.
Phần mềm (firmware) lỗi thời và những cánh cửa bị bỏ ngỏ
Firmware là hệ điều hành cốt lõi chạy bên trong các thiết bị thông minh. Giống như hệ điều hành máy tính hay điện thoại, firmware cũng có thể chứa các lỗ hổng bảo mật. Các nhà sản xuất thường xuyên phát hành các bản cập nhật để vá những lỗ hổng này. Tuy nhiên, nếu người dùng không cập nhật, thiết bị của họ sẽ mãi mãi tồn tại những “cánh cửa” bị bỏ ngỏ, cho phép hacker khai thác và xâm nhập vào hệ thống mạng gia đình.
7 Bước thiết yếu chống hack camera IP và bảo mật Smart Home
Để đối phó với những rủi ro bảo mật IoT, việc chủ động phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Dưới đây là 7 bước thực tế và hiệu quả mà bạn có thể áp dụng ngay lập tức để bảo vệ ngôi nhà thông minh của mình.
Bước 1: Thay đổi mật khẩu camera ngay từ lần đầu sử dụng
Đây là bước quan trọng nhất và đơn giản nhất. Ngay sau khi lắp đặt, hãy truy cập vào phần cài đặt của thiết bị và thay đổi ngay lập tức cả tên người dùng (nếu có thể) và mật khẩu mặc định. Hãy tạo một mật khẩu mạnh, kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.
Bước 2: Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) – Lớp khóa bảo vệ thứ hai
Xác thực hai yếu tố (2FA) yêu cầu bạn nhập một mã xác minh thứ hai (thường được gửi đến điện thoại) sau khi nhập mật khẩu. Điều này có nghĩa là ngay cả khi hacker biết được mật khẩu của bạn, chúng vẫn không thể đăng nhập nếu không có chiếc điện thoại của bạn. Hầu hết các thương hiệu uy tín hiện nay đều hỗ trợ tính năng này.
Bước 3: Luôn cập nhật Firmware mới nhất từ nhà sản xuất
Hãy tạo thói quen kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật firmware một cách thường xuyên. Nhiều ứng dụng quản lý thiết bị hiện đại sẽ tự động thông báo cho bạn khi có phiên bản mới. Việc này đảm bảo các lỗ hổng bảo mật đã biết sẽ được vá kịp thời, giảm thiểu đáng kể nguy cơ bị tấn công.
Bước 4: Vô hiệu hóa các tính năng không cần thiết (UPnP, Port Forwarding)
Universal Plug and Play (UPnP) và Port Forwarding là các tính năng giúp thiết bị dễ dàng kết nối với nhau qua Internet, nhưng chúng cũng là những con đường tiềm ẩn rủi ro. Nếu không có nhu cầu truy cập camera từ xa qua các phương thức phức tạp, hãy tắt các tính năng này trong phần cài đặt của router và thiết bị để hạn chế bề mặt tấn công.
Bước 5: Tạo một mạng Wi-Fi riêng (Guest Network) cho các thiết bị IoT
Hầu hết các router hiện đại đều cho phép tạo một mạng Wi-Fi dành cho khách (Guest Network). Hãy tận dụng tính năng này để kết nối tất cả các thiết bị IoT của bạn. Mạng khách thường được cô lập với mạng chính, nơi chứa các thiết bị quan trọng như máy tính, điện thoại. Nếu một thiết bị IoT bị hack, kẻ tấn công sẽ bị giới hạn trong mạng khách và không thể truy cập vào dữ liệu nhạy cảm của bạn.
Bước 6: Ưu tiên các thương hiệu uy tín có cam kết bảo mật (Hikvision, Dahua, Imou)
Khi lựa chọn thiết bị, đừng chỉ quan tâm đến giá cả. Hãy ưu tiên các thương hiệu lớn, có uy tín và có lịch sử hỗ trợ sản phẩm lâu dài, thường xuyên ra bản vá bảo mật. Các công ty này đầu tư nhiều hơn vào việc nghiên cứu và phát triển phần mềm an toàn, mang lại sự yên tâm cho người sử dụng.
Bước 7: Kiểm tra kỹ các quyền mà ứng dụng yêu cầu trên điện thoại
Ứng dụng di động dùng để quản lý thiết bị thông minh có thể yêu cầu truy cập vào danh bạ, micro, vị trí… Hãy xem xét kỹ lưỡng các quyền này. Nếu một ứng dụng camera yêu cầu quyền truy cập danh bạ, đó là một dấu hiệu đáng ngờ. Chỉ cấp những quyền thực sự cần thiết cho hoạt động của ứng dụng.
Những sai lầm phổ biến khiến thiết bị thông minh bị hack
- Sử dụng chung một mật khẩu cho mọi thứ: Khi một dịch vụ bị rò rỉ dữ liệu, hacker sẽ dùng chính mật khẩu đó để thử đăng nhập vào các thiết bị IoT và tài khoản khác của bạn.
- Bỏ qua các thông báo cập nhật phần mềm: Coi thường việc cập nhật đồng nghĩa với việc bạn đang cố tình để lại những lỗ hổng bảo mật chưa được vá.
- Tin tưởng tuyệt đối vào các cài đặt mặc định của nhà sản xuất: Luôn giả định rằng cài đặt mặc định được tối ưu cho sự tiện lợi, không phải cho bảo mật tối đa. Bạn cần tự mình kiểm tra và tùy chỉnh lại.
Nâng cao bảo mật: Áp dụng tư duy “Zero Trust” cho ngôi nhà của bạn
Trong an ninh mạng chuyên nghiệp, “Zero Trust” (Không tin tưởng) là một mô hình bảo mật yêu cầu xác minh nghiêm ngặt mọi người dùng và thiết bị, bất kể họ ở bên trong hay bên ngoài mạng. Bạn có thể áp dụng tư duy này cho ngôi nhà của mình: đừng mặc định tin tưởng bất kỳ thiết bị nào, kể cả thiết bị mới mua. Luôn kiểm tra, tùy chỉnh cài đặt bảo mật và giới hạn quyền truy cập của chúng ở mức tối thiểu cần thiết.
