Tại sao bảo vệ quyền riêng tư trên mạng xã hội lại cấp bách?
Trong thời đại số, mạng xã hội là con dao hai lưỡi. Một mặt, nó kết nối chúng ta với bạn bè, gia đình và thế giới. Mặt khác, mỗi cú nhấp chuột, mỗi bức ảnh, mỗi dòng trạng thái đều có thể trở thành “mỏ vàng” cho kẻ xấu nếu chúng ta không biết cách tự bảo vệ. Việc lơ là cài đặt quyền riêng tư trên mạng xã hội không chỉ là một sơ suất nhỏ, mà là mở toang cánh cửa cho những rủi ro khôn lường.
Rủi ro bị soi mói đời tư, theo dõi hoạt động hàng ngày
Khi bạn để tài khoản ở chế độ công khai, mọi hoạt động từ việc bạn check-in ở đâu, ăn món gì, gặp gỡ ai đều được phơi bày. Kẻ xấu có thể dễ dàng tổng hợp thông tin, xây dựng một bức tranh hoàn chỉnh về thói quen, lịch trình của bạn. Điều này không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị theo dõi, rình rập ngoài đời thực, đe dọa trực tiếp đến an toàn của bạn và gia đình.
Nguy cơ bị lấy ảnh làm việc xấu, lừa đảo, bôi nhọ danh dự
Đây là một trong những mối nguy hiểm đáng sợ nhất. Hình ảnh cá nhân, gia đình của bạn có thể bị đánh cắp và sử dụng cho vô số mục đích bất chính: tạo tài khoản giả mạo để lừa đảo bạn bè, người thân; sử dụng cho các chiến dịch quảng cáo bẩn; cắt ghép, chỉnh sửa để bôi nhọ danh dự hoặc thậm chí là tống tiền. Một khi hình ảnh đã bị phát tán, việc thu hồi gần như là không thể.
Thiết lập quyền riêng tư trên Facebook: Hướng dẫn từng bước
Facebook cung cấp nhiều công cụ mạnh mẽ để bạn kiểm soát thông tin của mình. Đừng bỏ qua chúng, hãy dành vài phút để thiết lập một “hàng rào” vững chắc.
Kích hoạt tính năng Kiểm tra Quyền riêng tư (Facebook Privacy Checkup)
Đây là công cụ tất cả trong một mà Facebook tạo ra để giúp người dùng rà soát lại các cài đặt quan trọng một cách nhanh chóng. Bạn có thể kiểm tra xem ai đang thấy bài viết của bạn, cách bảo mật tài khoản, và cách người khác có thể tìm thấy bạn. Hãy truy cập và làm theo hướng dẫn chính thức từ Facebook để bắt đầu.
Cách khóa trang cá nhân Facebook (Profile Lock) để bảo vệ tối đa
Tính năng này đặc biệt hữu ích cho những ai muốn hạn chế tối đa sự tiếp cận từ người lạ. Khi bật khóa trang cá nhân, chỉ bạn bè của bạn mới có thể:
- Xem ảnh và bài viết trên dòng thời gian.
- Xem ảnh đại diện và ảnh bìa ở kích thước đầy đủ.
- Xem story của bạn.
Các bài viết cũ của bạn cũng sẽ tự động chuyển từ “Công khai” sang “Bạn bè”.
Tùy chỉnh ai có thể xem bài viết, thông tin cá nhân và thẻ tag
Không phải mọi bài đăng đều cần ở chế độ “Công khai”. Trước khi đăng, hãy luôn kiểm tra và chọn đối tượng phù hợp: Bạn bè, Bạn bè ngoại trừ…, hoặc Chỉ mình tôi. Tương tự, hãy vào phần “Cài đặt & quyền riêng tư” -> “Cài đặt” để tùy chỉnh ai có thể xem thông tin cá nhân (nơi ở, ngày sinh, nơi làm việc) và ai có quyền gắn thẻ (tag) bạn vào bài viết của họ.
Hướng dẫn ẩn danh sách bạn bè khỏi người lạ
Danh sách bạn bè cũng là một thông tin nhạy cảm. Kẻ xấu có thể dựa vào đó để tiếp cận những người thân của bạn. Để ẩn đi, bạn vào mục “Cài đặt” -> “Cách mọi người tìm và liên hệ với bạn” -> “Ai có thể xem danh sách bạn bè của bạn?” và chọn “Chỉ mình tôi”.
Cách chặn người lạ xem thông tin và gửi tin nhắn
Bạn có thể giới hạn người có thể gửi lời mời kết bạn cho mình (từ “Mọi người” thành “Bạn của bạn bè”). Đồng thời, Facebook cũng cho phép bạn kiểm soát tin nhắn từ người lạ, đưa chúng vào mục “Tin nhắn đang chờ” thay vì hộp thư chính, giúp bạn tránh bị làm phiền.
Tối ưu bảo mật và quyền riêng tư trên Zalo
Zalo là ứng dụng phổ biến tại Việt Nam và cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được cấu hình đúng cách.
Cài đặt quyền xem Nhật ký Zalo chi tiết
Giống như Facebook, mỗi bài đăng trên Nhật ký Zalo đều có thể được tùy chỉnh đối tượng xem. Hãy tận dụng các tùy chọn như “Bạn bè”, “Mình tôi”, hoặc tạo các danh sách bạn bè tùy chỉnh để chia sẻ thông tin một cách có chọn lọc.
Cách chặn người lạ xem thông tin cá nhân và bình luận
Vào “Cá nhân” -> “Quyền riêng tư”, bạn sẽ thấy các tùy chọn quan trọng:
- Cho người lạ xem ảnh: Tắt tính năng này đi.
- Cho người lạ bình luận: Tắt để tránh các bình luận spam, tiêu cực.
- Cho người lạ xem 10 nhật ký gần nhất: Tắt để người lạ không thể thấy bất kỳ hoạt động nào của bạn.
Tùy chỉnh các nguồn cho phép người lạ kết bạn, nhắn tin
Trong cài đặt quyền riêng tư, bạn có thể tắt các nguồn mà người lạ có thể dùng để tìm và kết bạn với bạn như: Số điện thoại, Username, Mã QR, Danh thiếp. Việc này giúp giảm thiểu đáng kể số lượng lời mời kết bạn từ những người không quen biết.
Quản lý và ẩn thông tin ngày sinh để tránh bị làm phiền
Zalo cho phép bạn tùy chỉnh hiển thị ngày sinh rất linh hoạt: “Hiện đầy đủ ngày, tháng, năm”, “Chỉ hiện ngày, tháng”, hoặc “Không hiện”. Lựa chọn tốt nhất là “Không hiện” để bảo vệ thông tin cá nhân một cách tối đa.
Những sai lầm phổ biến khiến bạn tự làm lộ thông tin cá nhân
Nhiều khi, chính thói quen sử dụng bất cẩn của chúng ta lại là lỗ hổng bảo mật lớn nhất.
Check-in công khai tại mọi địa điểm
Việc check-in công khai liên tục vô tình tiết lộ lịch trình, nơi ở, nơi làm việc của bạn. Hãy cân nhắc chuyển chế độ bài đăng check-in sang “Bạn bè” hoặc chỉ check-in sau khi bạn đã rời khỏi địa điểm đó.
Chấp nhận kết bạn từ tài khoản lạ mà không kiểm tra
Đừng vội vàng chấp nhận mọi lời mời kết bạn. Hãy dành vài giây để kiểm tra trang cá nhân của họ: họ có bạn chung không, thông tin có đáng tin cậy không? Rất nhiều tài khoản giả mạo được tạo ra chỉ với mục đích thu thập thông tin.
Chia sẻ ảnh CCCD, vé máy bay, thông tin nhạy cảm
Đây là sai lầm cực kỳ nghiêm trọng. Các thông tin trên giấy tờ tùy thân, vé máy bay, hóa đơn… có thể bị kẻ xấu lợi dụng để đăng ký các dịch vụ tài chính, lừa đảo hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật dưới tên của bạn.
Rủi ro khi chia sẻ ảnh con cái lên mạng xã hội
Việc đăng ảnh con cái có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm hơn bạn nghĩ. Tìm hiểu kỹ hơn về các rủi ro khi chia sẻ ảnh con cái lên mạng là một bước cần thiết để bảo vệ những người thân yêu nhất của mình.
Checklist bảo vệ quyền riêng tư trên mạng xã hội cho người mới bắt đầu
Dưới đây là một checklist tóm tắt những việc bạn cần làm ngay hôm nay để tăng cường bảo mật cho tài khoản của mình.
